Świadectwo pochodzenia towaru jest dokumentem niezbędnym podczas przeprowadzania międzynarodowych transakcji handlowych, który:

  • potwierdza, że produkt został wyprodukowany w kraju, z którego go przywieziono; 
  • gwarantuje bezpieczny transport towarów, również w sytuacji wojny czy zakazu importu.

Wyróżniamy dwa typy świadectw pochodzenia towarów: 

  • preferencyjne – potwierdzające spełnianie wszystkich wymogów prawnych przez produkty wyprodukowane na terenie Unii Europejskiej. Dzięki temu można naliczać niższe stawki cła;
  • niepreferencyjne – potwierdzające pochodzenie towaru z Unii Europejskiej lub z państwa trzeciego, bez prawa do naliczania preferencyjnej stawki cła.

W Polsce za wystawienie świadectwa pochodzenia towarów odpowiada Krajowa Izba Gospodarcza (KIG).

Obydwa rodzaje świadectw są wykorzystywane do innych celów, a ich wystawienie jest regulowane na różnych podstawach prawnych.

 

Zasady dokumentowania niepreferencyjnego pochodzenia wywożonych towarów regulują przepisy krajowe 

 

W dniu 22 sierpnia 2016 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 sierpnia 2016 r. w sprawie świadectwa potwierdzającego niepreferencyjne pochodzenie towaru (Dz.U. z 22.8.2016 r., poz. 1307). 

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w ustawie z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne Minister Finansów określił w drodze ww. rozporządzenia:

  • szczegółowe wymogi, jakie powinien spełniać wniosek o wystawienie świadectwa potwierdzającego niepreferencyjne pochodzenie towaru oraz samo świadectwo; 
  • wzór zarówno wniosku, jak i świadectwa oraz
  • sposób i tryb wystawiania przez organy celne świadectwa potwierdzającego niepreferencyjne pochodzenie towaru.

W przypadku gdy warunki z art. 60 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny (UKC) są spełnione jedynie w wyniku szeregu czynności lub procesów przeprowadzonych w różnych państwach członkowskich Unii Europejskiej – świadectwo może potwierdzać jedynie, że towar pochodzi z Unii Europejskiej.

 

Organ celny wystawia świadectwo pochodzenia na wniosek eksportera lub nadawcy towaru. Jego obowiązkiem jest bezpłatne udostępnienie wnioskodawcy formularza wniosku o wystawienie świadectwa pochodzenia i formularza świadectwa pochodzenia jako kompletu formularzy do wypełnienia.

 

Wniosek o wystawienie świadectwa może złożyć zarówno podmiot unijny, jak i podmiot nieunijny (niemający swojej siedziby na obszarze Unii Europejskiej), jeżeli dokonuje wywozu towarów z Polski. Świadectwa wystawiane w Polsce, a wskazujące jako eksportera podmiot z innego nieunijnego kraju, mogą być odrzucane przez organy celne kraju przywozu.

Formularze wniosku i świadectwa muszą być zgodne z wzorami zawartymi w załącznikach nr 1 i 2 do ww. rozporządzenia.

Uwaga: do wyczerpania nakładów dostępnych w urzędach celnych druków formularzy mogą być stosowane formularze wniosku o wystawienie świadectwa pochodzenia i świadectwa pochodzenia zgodne ze wzorem obowiązującym przed dniem wejścia w życie UKC.

 

Reguły sporządzania świadectwa pochodzenia i dotyczącego go wniosku

 

Eksporter/nadawca wypełnia wniosek o wystawienie świadectwa pochodzenia oraz formularz świadectwa (oryginał i kopię) zgodnie z opisem pól i przypisami, a następnie składa je wraz z załącznikami w urzędzie celnym. Formularze wypełnia się identycznie wielkimi literami odręcznie, na maszynie lub komputerowo.

Świadectwo i wniosek nie mogą nosić śladów wymazań ani dopisków. Naniesione na nim zmiany wprowadza się poprzez wykreślenie błędnych danych i naniesienie, o ile zaistnieje taka potrzeba, danych poprawnych. Każda taka zmiana musi być uwierzytelniona przez osobę, która jej dokonała i poświadczona przez właściwe organy.

Przy każdej wymienionej na wniosku pozycji musi być podany numer porządkowy. Pod ostatnim wpisem należy umieścić poziomą linię. Niewykorzystane miejsce należy przekreślić w sposób uniemożliwiający dokonanie późniejszych wpisów. Towary muszą być opisane zgodnie z praktyką handlową i w sposób wystarczająco dokładny, aby umożliwić ich zidentyfikowanie.

 

Wystawienie duplikatu świadectwa pochodzenia i niewystawienie świadectwa 

 

Organ celny wystawia duplikat świadectwa pochodzenia, na podstawie dokumentów będących w jego posiadaniu, w przypadku jego kradzieży, utraty lub zniszczenia. Jest to możliwe na wniosek eksportera lub nadawcy towaru, któremu wystawiono oryginał świadectwa pochodzenia. 

W polu 5 duplikatu świadectwa pochodzenia zamieszcza się adnotację „Duplikat” oraz datę wystawienia i numer seryjny oryginału świadectwa.

Jeśli natomiast organ celny z powodu szczególnych okoliczności nie wystawił świadectwa pochodzenia podczas wywozu towaru, może je również wystawić po wywozie towaru.