CMR to międzynarodowy list przewozowy, który stanowi potwierdzenie zawarcia umowy transportowej. Jego formę oraz treść określają przepisy „Konwencji o umowie międzynarodowego drogowego przewozu towarów”.

CMR ułatwia pracę celnikom oraz zabezpiecza interesy nadawcy, odbiorcy oraz przewoźnika.

Co to jest CMR?

CMR to skrót oznaczający międzynarodowy samochodowy list przewozowy. Nazwa tego dokumentu pochodzi od „Convention relative au contrat de transport international de Marchandises par Route”, co tłumaczy się z jęz. francuskiego jako „Konwencję o umowie międzynarodowego drogowego transportu towarów”.

Porozumienie CMR zostało podpisane przez sygnatariuszy 19 maja 1956 roku w Genewie. W Polsce umowa weszła w życie 13 czerwca 1962 roku, a więc 6 lat później. Należy przy tym podkreślić, że przepisy nie obligują wprost nadawcę lub przewoźnika do wystawienia międzynarodowego listu CMR. Jednak w praktyce jest on wypełniany, ponieważ znacznie usprawnia transport drogowy i wywóz towaru za granicę.

Do czego stosuje się CMR?

Międzynarodowy list przewozowy CMR jest dokumentem, który potwierdza zawarcie umowy dotyczącej przewozu. Ułatwia on pracę służbom celnym oraz zabezpiecza towar na czas drogi, a także umożliwia wydanie towaru właściwej osobie. Dokument ten pomaga również w obliczeniu wysokości należności celnych i innych kosztów związanych z transportem.

Kto wystawia CMR? Umowa nie wskazuje, kto powinien wystawić list przewozowy, ale najczęściej dokonuje tego nadawca. Należy również pamiętać o podpisach. Musi on być parafowany zarówno przez nadawcę, jak i przewoźnika.

Konwencja CMR obejmuje transport międzynarodowy, a więc nie ma zastosowania w przypadku przewozów krajowych. Zakres jego stosowania jest bardzo szeroki. Dotyczy różnego rodzaju przewozów drogowych towarów realizowanych w celach zarobkowych przy użyciu pojazdów. Przez pojazdy należy rozumieć zarówno samochody, jak również przyczepy, naczepy i pojazdy członowe.

Nie każdy komercyjny transport międzynarodowy podlega przepisom CMR. Nie mają one zastosowania w przypadku przesyłek pocztowych, a także przewozu zwłok oraz rzeczy przesiedlenia.

CMR – ile egzemplarzy?

Wystawiając list przewozowy, należy zwrócić uwagę na liczbę druków. Choć przepis art. 5 ust. 1 konwencji CMR mówi o 3 egzemplarzach, list przewozowy zazwyczaj wystawiany jest w 4, różniących się kolorem, kopiach:

  • pierwszy egzemplarz – koloru czerwonego – jest przeznaczony dla nadawcy,
  • drugi egzemplarz – koloru niebieskiego – towarzyszy przesyłce i jest przeznaczony dla odbiorcy,
  • trzeci egzemplarz – koloru zielonego – jest wystawiany dla przewoźnika,
  • egzemplarz czwarty – koloru czarnego – służy celom administracyjnym.

Czasami jednak, gdy ładunek przewożony jest kilkoma pojazdami lub dzielony jest na partie towarów, konieczne może być wystawienie dodatkowych kopii dokumentu CMR. Dzięki temu każda ze stron umowy oraz administracja państwowa mają egzemplarz dokumentu do własnej dyspozycji.

Co powinien zawierać list przewozowy CMR?

Wypełniając list przewozowy, należy uwzględnić wszystkie obowiązkowe elementy wymienione w ustawie, a w razie konieczności, uzupełnić je o inne dane, które strony uznają za potrzebne. Ponieważ poszczególne egzemplarze listu przewozowego są samokopiujące, nie ma potrzeby kilkukrotnego wpisywania tych samych wzmianek do poszczególnych egzemplarzy listu przewozowego.

Zawartość listów przewozowych może się nieco od siebie różnić. W większości przypadków najważniejsze elementy listu przewozowego to:

  • oznaczenie przewoźnika,
  • dane nadawcy,
  • oznaczenie odbiorcy,
  • oznaczenie pojazdu,
  • określenie rodzaju ładunku, jego wartości pieniężnej i gabarytów,
  • znaki umożliwiające identyfikację ładunku,
  • informacje o sposobie opakowania i stanie ładunku,
  • informacje o miejscu przyjęcia towaru do przewozu i wyładunku,
  • oznaczenie opłat frachtowych, a więc koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy,
  • instrukcje dotyczące czynności celnych,
  • data i miejsce wystawienia,
  • podpis przewoźnika.

W razie wystąpienia takiej konieczności, dokument CMR może zawierać dodatkowe dane, takie jak:

  • zakaz przeładunku towaru,
  • wysokość kosztów, jakie nadawca zobowiązuje się pokryć,
  • kwotę zaliczki, która będzie pobrana przy wydaniu towaru,
  • wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w dostawie,
  • instrukcje dotyczące ubezpieczenia przesyłki,
  • zadeklarowany termin, w jakim ma być wykonany przewóz,
  • wykaz dokumentów przekazanych przewoźnikowi.

Dodatkowo Konwencja CMR zezwala, aby dokument przewozowy zawierał również inne elementy, jeśli strony umowy stwierdzą, że jest to potrzebne. Jeżeli ustawodawstwo krajowe, w którym wystawiono list przewozowy na to zezwala, podpisy na egzemplarzach mogą być wydrukowane, a także zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika.

Przy wypisywaniu międzynarodowego listu przewozowego niezwykle ważna jest dokładność. Ewentualne pomyłki czy nawet zagubienie dokumentu mogą wiązać się ze wstrzymaniem lub cofnięciem transportu, do czasu dostarczenia przez nadawcę danych, które pozwolą na jego weryfikację.