Jak skrócić czas przewozu i usprawnić przepływ towarów, jednocześnie zmniejszając koszty? Rozwiązaniem jest transport multimodalny. Integracja różnych gałęzi transportu pozwala na wykorzystanie ich najlepszych cech dla osiągnięcia wielu korzyści. Sprawdź, na czym polega transport multimodalny i jakie ma znaczenie dla sprawności funkcjonowania łańcuchów dostaw.

Stale rosnący przepływ towarów w globalnej skali wymusza zastosowanie optymalnych rozwiązań, które pozwalają na usprawnienie łańcuchów dostaw. Transport multimodalny dynamicznie się rozwija i ma coraz większe znaczenie dla branży logistycznej. Jest to także przyszłość, jeżeli chodzi o przewóz towarów, szczególnie na duże odległości. Transport multimodalny pozwala na przyspieszenie czasu dostaw oraz zmniejszenie kosztów transportu, a także uproszczenie procedur związanych z przemieszczeniem towarów.

Co to jest transport multimodalny?

Transport multimodalny to przewóz ładunków z wykorzystaniem więcej niż jednej gałęzi transportu. Przy tym w trakcie procesu możliwa jest zmiana jednostki ładunkowej. Przykładem może być dekonsolidacja kontenera kolejowego i załadunek towaru na samochód ciężarowy, który dowozi go do miejsca docelowego.

Transport multimodalny – rys historyczny

W XX w. nastąpił dynamiczny rozwój handlu międzynarodowego, który oparty był głównie na przewozie drogowym. Pojawiła się wówczas potrzeba wprowadzenia rozwiązania, które usprawni globalny przepływ towarów. Alternatywą stał się transport multimodalny, integrujący wszystkie możliwe środki transportowe. To rozwiązanie miało być remedium na zatłoczone drogi i przejścia graniczne, poprawę konkurencyjności wśród firm przewozowych oraz ograniczenie zanieczyszczenia środowiska.

Pojawienie się koncepcji transportu multimodalnego w latach 60. zbiegło się w czasie z wykorzystaniem na szeroką skalę kontenerów we wszystkich rodzajach transportu. Rozwiązało to problem z przeładunkiem i rozładunkiem towarów, a zwłaszcza tych o małych gabarytach. Duże jednostki ładunkowe ułatwiły i przyspieszyły wszelkie operacje w terminalach. Zastosowanie kontenerów sprzyjało rozwojowi transportu multimodalnego.

Transport multimodalny – regulacje prawne

Najważniejszym dokumentem dla transportu multimodalnego jest FIATA Multimodal Transport Bill of Lading (FBL), który został opracowany w latach 90. Konosament jest wystawiany przez spedytora pełniącego rolę operatora przewozów multimodalnych MTO. W dokumencie uwzględnione są warunki dostarczenia towaru i ewentualne koszty przewoźnika za nieterminowe doręczenie lub uszkodzenie towaru. Spedytor ponosi bowiem odpowiedzialność za towar i szkody spowodowane podczas transportu na całości trasy, a nie tylko w poszczególnych środkach transportu.

Najważniejsze organizacje i podmioty ustanawiające prawo międzynarodowe dotyczące transportu multimodalnego to:

  • Europejska Komisja Gospodarcza,
  • Parlament Europejski,
  • Komisja Europejska,
  • Europejska Konferencja Ministrów Transportu.

Zasady organizacji przewozu multimodalnego

Za kierowanie procesem przewozu ładunków odpowiada operator transportu multimodalnego. Przejmuje on towar od zleceniodawcy i jest odpowiedzialny za jego dostarczenie do miejsca docelowego. Transport multimodalny wykonywany jest na podstawie jednej umowy przewozowej. Wszelkie szczegóły opisane są m.in. w Konwencji o międzynarodowym transporcie multimodalnym towarów.

Operator podpisując umowę ze zleceniodawcą:

  • wystawia dokument przewozu,
  • koordynuje cały proces przewozu ładunków,
  • ponosi odpowiedzialność za cały łańcuch transportowy,
  • odpowiada za transportowany towar, jego kompletność i stopień uszkodzenia od miejsca przyjęcia towaru do miejsca jego przeznaczenia,
  • odpowiada za działanie własne, ale też za pozostałych wykonawców,
  • rozwiązuje ewentualne problemy transportowe.

System transportu multimodalnego opiera się na infrastrukturze drogowej, liniach kolejowych i połączeniach morskich. Praktycznie każdy środek transportu może być wykorzystany do przewozu towarów.

Filarem są także terminale, które stanowią punkty styku różnych gałęzi transportu. Wyróżnia się 3 główne typy terminali:

  • terminale portowe – łączące środowisko morskie i lądowe,
  • terminale kolejowe – w głównej mierze przeznaczone są do zasilania terminali portowych i rozprowadzania kontenerów dostarczanych drogą morską,
  • terminale intermodalne – usytuowane są na terenie centrum logistycznego i służą do obsługi towarów dostarczanych i wysyłanych.

Transport multimodalny może mieć zasięg krajowy, międzynarodowy lub międzykontynentalny. Jako jednostki ładunkowe wykorzystywane są:

  • samochody ciężarowe,
  • kontenery,
  • naczepy,
  • nadwozia wymienne,
  • pojemniki specjalne.

Przykładowe rozwiązania w ramach transportu multimodalnego

Aby zrozumieć sposób organizacji transportu multimodalnego, warto oprzeć się na przykładzie. Ciężarówka po odebraniu od odbiorcy lub z centrum logistycznego przewozi towar do terminala przeładunkowego. Tam zostaje załadowany do kontenera kolejowego. Po dotarciu do kolejnego terminala, następuje dekonsolidacja kontenera na magazynie przeładunkowym. Towar jest ładowany na ciągnik siodłowy z naczepą i w ten sposób dociera do odbiorcy.

W transporcie multimodalnym wykorzystuje się różne gałęzie transportu. Typy rozwiązań organizacyjnych przewozów zależą od odległości oraz dostępności środków transportowych. Oto przykładowe połączenia:

  • przewozy kolejowo-samochodowe,
  • przewozy kolejowo-morskie,
  • przewozy samochodowo-lotnicze,
  • przewozy samochodowo-wodne,
  • przewozy samochodowo-morskie,
  • przewozy samochodowo-kolejowo-lotnicze,
  • przewozy samochodowo-kolejowo-morskie.

Przewozy multimodalne – zalety

Korzystanie z przewozów multimodalnych oferuje wiele korzyści, zarówno dla zleceniodawcy, odbiorcy, a także środowiska naturalnego. Najważniejsze zalety to:

  • przyspieszenie łańcuchów dostaw,
  • zmniejszenie kosztów transportu,
  • usprawnienie transportu towarów od nadawcy do odbiorcy,
  • uproszczenie procedur związanych z przewozem towarów,
  • mniejsza wrażliwość ładunków na warunki pogodowe i zakłócenia,
  • możliwość transportu w systemie door-to-door,
  • zmniejszenie ruchu ciężkich pojazdów na drogach i przejściach granicznych,
  • większe bezpieczeństwo w porównaniu do transportu drogowego,
  • mniejsza wypadkowość,
  • ograniczenie ryzyka uszkodzenia towaru,
  • odpowiedzialność operatora transportu multimodalnego za przewożony towar, jego kompletność, ewentualne uszkodzenia lub problemy z transportem,
  • lepsza terminowość dostaw,
  • podniesienie jakości usług,
  • zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku,
  • najbardziej ekologiczny sposób transportu ładunków.

Transport multimodalny a transport intermodalny

Bardzo częstym błędem jest mylenie pojęć: transport multimodalny, transport intermodalny i transport kombinowany. Tymczasem te ostatnie terminy są rodzajem przewozów multimodalnych. Transport intermodalny polega na wykorzystaniu przynajmniej 2 rodzajów transportu. Co ważne, jednostka ładunkowa nie może ulec zmianie przez całą trasę od nadawcy do odbiorcy. Przykładem jest przeładowanie kontenera kolejowego na ciągnik siodłowy z podwoziem podkontenerowym.

Transport multimodalny a transport kombinowany

Transport multimodalny jest także mylony z transportem kombinowanym. Ten ostatni rodzaj przewozu realizowany jest przez więcej niż jedną gałąź transportu, przy zachowaniu tej samej jednostki ładunkowej. Przy czym najczęściej za odbiór od nadawcy i dostarczenie do odbiorcy odpowiada transport drogowy.

Wady i ograniczenia transportu multimodalnego

Ograniczenia transportu multimodalnego wiążą się głównie z aspektami technicznymi. Uciążliwa może być konieczność łączenia, np. wielu opakowań towaru w jednostkę ładunkową. W przypadku kilku punktów przeładunkowych, towary narażone są na ryzyko uszkodzenia. Poza tym transport multimodalny nie jest odpowiednim sposobem na przewożenie przesyłek specjalnych, np. zwierząt.

Transport multimodalny posiada nieliczne wady. Należą do nich:

  • konieczność jednostkowania przesyłanego towaru, czyli łączenia wielu opakowań w jedną całość tzw. jednostkę ładunkową,
  • ryzyko uszkodzenia towarów w przypadku braku zunifikowanej jednostki ładunkowej,
  • konieczność wyposażenia terminali przeładunkowych w specjalistyczne urządzenia, np. suwnice, dźwigi,
  • ograniczone możliwości przewozu ładunków specjalnych, np. zwierząt.

Transport multimodalny a ekologia

Transport multimodalny, dzięki połączeniu różnych gałęzi transportu, jest obecnie najbardziej ekologicznym sposobem przewożenia ładunków. Przeniesienie części ruchu towarowego z dróg na kolej i transport wodny jest przyjazne dla środowiska. Pozwala ograniczyć zużycie energii, obniżyć emisję spalin, a także innych zanieczyszczeń związanych z transportem drogowym (pył gumowy, zużyte opony, olej, itp.). Co więcej, infrastruktura kolejowa potrzebna do przewiezienia tej samej masy ładunki zajmuje mniej terenu niż drogi.

Przyszłość przewozów multimodalnych

Transport to sektor gospodarki o najbardziej szkodliwym wpływie na środowisko naturalne i zdrowie człowieka. Unia Europejska w ramach polityki zrównoważonego rozwoju transportu podejmuje szereg działań, które mają minimalizować negatywne skutki jego rozwoju. Jedną z inicjatyw jest promocja transportu multimodalnego, który charakteryzuje się zmniejszonym zużyciem paliwa na tonę przewożonego ładunku. W konsekwencji przewozy stają się tańsze i bardziej ekologiczne.

Z myślą o transporcie multimodalnym w Europie realizowanych jest wiele projektów infrastrukturalnych, które dotyczą modernizacji istniejących terminali. Przebudowywane są m.in. porty, które mają istotne znaczenie dla przewozów multimodalnych. Kolej oraz transport wodny w dalszym ciągu będą integrowane z transportem drogowym. Jednak z uwagi na planowane wprowadzenie w centrach europejskich miast zakazów i ograniczeń dla ruchu pojazdów, transport drogowy będzie realizowany w zmienionej formie. Za  dostawy w miastach na ostatnim odcinku trasy będą odpowiadały ekologiczne pojazdy.

Transport multimodalny w Polsce

Polska posiada doskonałe warunki do rozwoju transportu multimodalnego. Przede wszystkim nasz kraj leży na trasie Nowego Jedwabnego Szlaku i jest bramą dla towarów trafiających na teren Unii Europejskiej. W Polsce przeładowuje się kontenery sprowadzone np. z Azji. Kluczowym miejscem dla transportu kolejowego z Chin do Europy jest terminal w Małaszewiczach.

Bial-Mich jako operator transportu multimodalnego

Bial-Mich jako profesjonalna firma świadcząca usługi transportowo-logistyczno-spedycyjne, oferuje możliwość zorganizowania przewozów multimodalnych o zasięgu międzynarodowym. Doświadczeni, wykwalifikowani pracownicy przygotowują dla klientów kompleksowe oraz maksymalnie dopasowane do ich wymagań i oczekiwań rozwiązania logistyczne. Kontrolują także proces transportu towarów na każdym etapie. W razie wystąpienia problemów, następuje natychmiastowa reakcja ze strony pracowników firmy.

Celem firmy Bial-Mich jest optymalizacja transportu pod względem kosztowym i czasowym. Klienci mogą liczyć na krótszy czas dostawy, mniejsze koszty magazynowania oraz uproszczenie całego procesu.